Cyfryzacja rolnictwa: szansa na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w Polsce
- martaserafin
- 3 maj 2024
- 2 minut(y) czytania
Czy cyfrowa transformacja może wzmocnić polskie rolnictwo i obszary wiejskie? Raport z webinarium CODECS z 16 kwietnia 2024 roku pokazuje, że odpowiedź brzmi: tak – pod warunkiem, że cyfryzacja będzie prowadzona w sposób zrównoważony, inkluzywny i dostosowany do lokalnych potrzeb.
Cyfrowe bliźniaki i inteligentne gospodarstwa – wizja przyszłości
Profesor Gianluca Brunori z Uniwersytetu w Pizie przedstawił koncepcję „utopii cyfryzacji rolnictwa”, w której cyfrowe bliźniaki agroekosystemów umożliwiają zdalne zarządzanie gospodarstwami: „Wyobrażam sobie świat ekologicznego rolnictwa, w którym cyfrowe bliźniaki agroekosystemów pozwalają na symulowanie funkcji systemów i zdalne zarządzanie operacjami rolniczymi.”
Pierwszym krokiem w tym kierunku są gospodarstwa podłączone do sieci, wyposażone w czujniki i systemy analityczne. Jednak Brunori ostrzega: „Cyfryzacja nie jest z natury rzeczy transformacyjna. Jej wpływ może być bardzo różny, dlatego konieczna jest dokładna analiza kosztów i korzyści każdej technologii – nie tylko ekonomicznych, ale także społecznych i środowiskowych.”
Bliźniacza transformacja: zielona i cyfrowa rewolucja w rolnictwie
Eksperci z Joint Research Centre przedstawili koncepcję „bliźniaczej transformacji” – równoległego rozwoju technologii cyfrowych i zielonych. W rolnictwie oznacza to m.in.:
monitorowanie bioróżnorodności,
prognozowanie pogody,
wirtualne zarządzanie zasobami,
optymalizację systemów upraw,
komunikację w czasie rzeczywistym.
„Technologie cyfrowe umożliwiają pięć kluczowych funkcji: monitorowanie, prognozowanie, wirtualizację, zarządzanie systemem oraz komunikację i wymianę informacji.”
Polityka UE wspiera cyfryzację obszarów wiejskich
Francesco Iadecola z DG AGRI podkreślił, że cyfryzacja rolnictwa jest wspierana przez wiele programów UE, w tym:
Horizon Europe – badania i innowacje,
Digital Europe – wdrażanie technologii cyfrowych,
Wspólna Polityka Rolna (CAP) – narzędzia sektorowe,
Europejska Przestrzeń Danych Rolniczych – bezpieczne udostępnianie danych.
„Projekty Horizon Europe i inne inicjatywy wspierają cele polityczne UE w zakresie zrównoważonego rozwoju, klimatu i transformacji cyfrowej.”
Wnioski dla Polski: szanse i wyzwania
Dla Polski cyfryzacja rolnictwa może oznaczać:
✅ Większą odporność gospodarstw na zmiany klimatu
✅ Lepsze zarządzanie zasobami naturalnymi
✅ Wzmocnienie lokalnych społeczności
✅ Nowe miejsca pracy i kompetencje cyfrowe
Jednak raport wskazuje też na wyzwania: „Podział cyfrowy i brak zaufania do udostępniania danych to istotne bariery. Badania i innowacje mogą poprawić dostępność, efektywność kosztową i ocenę skuteczności rozwiązań cyfrowych.”
Społeczności wiejskie w centrum transformacji
Eleni Toli z Athena Research Center podkreśliła, że cyfryzacja musi być społecznie zakorzeniona: „Narzędzia cyfrowe powinny wzmacniać więzi społeczne i zwiększać świadomość wyzwań obszarów wiejskich. Udział społeczności i współtworzenie są kluczowe dla akceptacji i sukcesu rozwiązań.”
Podsumowanie: cyfryzacja z ludzką twarzą
Raport CODECS pokazuje, że cyfryzacja rolnictwa to nie tylko technologia, ale przede wszystkim proces społeczny. Dla Polski to szansa na zrównoważony rozwój obszarów wiejskich – pod warunkiem, że transformacja będzie prowadzona z udziałem rolników, dla rolników i z uwzględnieniem ich realnych potrzeb. Takie jest właśnie założenie prowadzonego w ramach projektu CODECS, Żywe Laboratorium APPETIT, które ma na celu opracowanie narzędzia dla cyfryzacji lokalnych rynków rolnych – platforma APPETIT.
🔗 Źródła i linki:
Komentarze